Google’da en fazla aratılan konulardan birinin öfke kontrolü olduğunu biliyor muydunuz? Öfke hep bastırılması, kontrol edilmesi ya da kurtulunması gereken bir atık madde gibi değerlendiriliyor. Halbuki öfke bastırılan, görülmeyen duyguların görünen yüzüdür; öfke tek başına değil, taşıdığı mesaj ile anlamlıdır. Bu yüzden öncelikle neden öfkelendiğinizi anlamaya çalışmak çok önemlidir.
Öfkem bana ne söylüyor?
Özellikle benzer durumlarda ve şekillerde öfkelendiğinizi düşünüyorsanız, bu örüntüyü görmek ve anlamak, öfkeyi yatıştırmanın ilk adımıdır. Mesela özellikle yoğun ve stresli geçen iş günlerinizin akşamlarında, çocuklarınızın ya da eşinizin hareketleri sizi daha çok rahatsız ediyor ve öfkelendiriyor olabilir mi? Eğer öyleyse acaba çocuklarınızın ya da eşinizin hareketleri böyle günlerle şans eseri mi sinir bozucu oluyor, yoksa siz işinizle ilgili bazı duyguları (patronunuzun eleştirileri sonucu yaşadığınız utanç veya aşağılanma hissi, iş arkadaşınızla yaşadığınız tartışma sonucu yaşadığınız üzüntü..vs) yeterince ayırt edemediğiniz ve uygun şekilde ifade edemediğiniz için, vücut rahatlama yolunu eşinize ve çocuklarınıza öfkelenmekte mi buluyor? Ya da başka bir örnekle, yakın arkadaşlarınızdan birinin bir davranışına kırıldığınızda verdiğiniz ilk tepki öfkelenmek olsa da acaba taşıdığınız duygu sadece öfke mi oluyor? Yoksa bu öfkenin altında hayal kırıklığı ve üzüntü de yatıyor olabilir mi?
Gündelik hayatımızda pek çok konuyla ilişkili verdiğimiz öfke tepkisi, daha derinlerdeki hassas noktalarımıza yönelik mesajlar içeriyor olabilir. Bu hassas noktalar eleştirilmek, yetersiz görülmek, görülmemek ve dinlenmemek, aşağılanmak, utandırılmak veya suçlanmak ile ilişkili olabilir. Bunlar genelde çocukluğunuzda size tanıdık olan fakat yoğunluklarından dolayı derinlere itilmiş, bastırılmış ve güncel olarak da öfke şekline bürünmüş duygular olabilir. Yani acaba bir tanıdığınız, yeni saç şeklinizle ilgili şaka yoluyla ufak yorumlarda bulunduğunda ona çok fazla öfkelenmenize sebep olan şey, sadece yapılan bu yorumlar mı? Yoksa çocukluğunda sıkça eleştirilen, bu yüzden eleştiriye karşı hassaslaşmış fakat bastırılmış tarafınızın bu gibi durumlarda sesi, daha çok (öfke şeklinde;) çıkıyor olabilir mi?
Peki ne yapılabilir?
Kendinizi anlamak, duygularınızı tanımak ve ayırt etmek, her birinin uygun bir şekilde ifade edilebilmesi açısından çok önemlidir. Belki eşinize ya da çocuklarınıza öfkelenmek yerine, iş yerinde yoğun bir gün geçirdiğinizi ve sizi üzen bazı olaylar yaşandığınızı, bu yüzden de bugün biraz daha hassas olduğunuzu anlatabilmenin yolu buradan geçmekte. Ya da arkadaşınıza asıl hissinizi, yani yaptığı ya da söylediği şeyin sizi aslında nasıl üzdüğünü ve hayal kırıklığına uğrattığını, aslında beklentinizin ne olduğunu söylemenizin ve bunun üzerine ne yapılabileceğinin konuşabilmenizin önü bu sayede açılabilir.
Çok öfkeliysek ilk olarak ne yapacağız?
Her birimizin duygusal termometreleri var ve her duyguyu ne yoğunlukta hissettiğimizi, ne noktada bize dayanılmaz geldiklerini, bu termometre metaforunu kullanarak anlayabiliriz. Termometremizin derecelerinin 0 ile 10 derece (0 hiç ve 10 çok) arasında değiştiğini düşünün. Sizin kontrolden çıktığınız derece sizce hangisi? Öfkelendiğiniz an sizce kaç derece öfkelisiniz? Kontrolden çıkma derecenize yakın mısınız, ya da o derecede misiniz? Eğer öyle iseniz o ortamdan uzaklaşmak, nefes egzersizleri yapmak, sakinleşmenize yardımcı olabilir.
Şimdi bir miktar sakinleştiğinizi düşünelim, asıl iş burada başlıyor. Burada öfkenizin gerçek sebebini anlamak, yaşanılan olayın, durumun ya da tartışmanın size dokunduğu noktaları görmek ve uyandırdığı farklı hisleri ayırt edebilmek önemli. Odaklanmak sizin için zor ise, gözlerinizi kapatıp, bakışlarınızı içinize doğru çevirdiğinizi hayal edebilirsiniz. Gözleriniz ne görüyor, neye ihtiyacınız var? Sizce sizi asıl öfkelendiren şey ne? Sorulara verdiğiniz cevaplar kendinizle bağlantı kurduğunuz noktalardır. Bu noktaları görmek ve üzerinde çalışmak, öfkenizi yatıştırmanın asıl yoludur. Bu yolda tek başınıza yürümek zor ise uzman desteğine başvurabilirsiniz.
Uzm. Klinik Psikolog Ecemnur Terzi
Pelen Psikoloji uzman kadrosuyla Kurtköy, Pendik bölgesinde bireysel psikoterapi, online psikoterapi, çift-eş terapisi, ergen terapisi, kurumsal danışmanlık ve psikolojik testler hizmeti vermektedir.
Comments