Otizm'de Maskeleme

otizm nedir

Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?

Otizm spektrum bozukluğu, sosyal iletişim ve sosyal etkileşimde kalıcı eksikliklerle karakterize edilir. Sosyal etkileşim için kullanılan sözel olmayan iletişimsel davranışlar (jestler ve mimikler) ve ilişki geliştirme, sürdürme ve anlama becerilerindeki eksiklikler de

dahil olmak üzere, birden fazla bağlamda görülebilir. Sosyal iletişim eksikliklerine ek olarak, otizm spektrum bozukluğu tanısı; sınırlı ve tekrarlayan davranış kalıplarının, ilgi alanlarının veya faaliyetlerin varlığını da gerektirir. Bu bozukluk tahminen %80 ila 90 kalıtsallığa sahip olup yüksek oranda kalıtsaldır ve görülme sıklığı 1.000 kişide 16,8'dir.

Maskelemenin Doğası

Otizm spektrum bozukluğu veya diğer nörolojik durumlara sahip olmayan yani toplumsal normlara ve nörolojik gelişim standartlarına uyan bireyler "nörotipik" olarak adlandırılır.

Nörotipik sosyal iletişim normlarına uyum sağlama baskısı altında, otizm spektrum

bozukluğuna sahip bireyler, otizmle ilişkili özelliklerinin anlaşılmaması için gelişim

süreçlerinde başa çıkma stratejileri geliştirebilirler. Bu tür başa çıkma stratejilerinden biri,

sosyal durumlar sırasında yaşadıkları güçlükleri kamufle etmeleri yani maskelemeleri olabilir. Bu, sosyal olarak kabul edilemez olarak görülebilecek davranışları gizlemek veya daha nörotipik olarak kabul edilen sosyal davranışları yapay bir şekilde sergilemek suretiyle yapılabilir.

Maskeleme örnekleri arasında konuşma sırasında göz teması kurmak, öğrenilen ifadeler veya önceden hazırlanmış şakalar kullanmak, başkalarının sosyal davranışlarını taklit etmek, yüz ifadeleri veya jestleri taklit etmek ve sosyal senaryoları öğrenip takip etmek yer alır. Bir kişi, ayrıca, daha sessiz konuşmayı ya da bir başkasına çok yakın durmamayı, kişisel yorumlar yapmamayı öğrenebilir. Bu tür davranışların başkaları için rahatsız edici ya da kırıcı olabileceği yönünde geri bildirim aldıktan sonra ya da nörotipik bir akranın davranışlarını taklit ederek daha fazla sosyal kabul kazanmayı amaçlayarak bunu bilinçli bir hedef olarak yapabilir.

otizmde maskeleme

Psikolojik Etkileri

Otobiyografik açıklamalar ve klinik gözlemler, maskelemenin bir bedeli olduğunu sıklıkla göstermektedir. Genellikle önemli bir bilişsel çaba gerektirir, yorucu olabilir ve artan stres tepkilerine, sosyal aşırı yüklenme nedeniyle çökmeye, anksiyeteye veya depresyona yol açabilir. Geç tanı ve özellikle maskeleme, intihar düşüncesi riskiyle de ilişkilendirilmiştir.

Maskelemenin bir diğer derin sonucu da, "Bu, gerçek ben değilim" düşüncesiyle

detaylandırılan öz algıdaki değişikliklerdir. Bu durum, birçok otizmli bireyin kendilerine

yönelik görüşlerini değiştirir ve ‘sahte’ olmak ya da kimliklerini kaybetmek gibi olumsuz

duygular üretir. Bu, özsaygı üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratabilir.

otizm

Maskelemede Cinsiyet Farklılıkları

Otizmli kadınların erkeklere göre daha fazla maskeleme davranışı gösterdiği literatürdeki çalışmalarla gösterilmiştir. Otizmli erkeklere kıyasla, otizmli kadınlar daha üstün kişilerarası becerilere sahip olarak tanımlanmaktadır. Klinik raporlar, otizmli kadınların başkalarının sosyal davranışlarını taklit ettiklerini ve bir gözlemcinin perspektifinden sosyal eksikliklerini, tekrarlayan davranışlarını ve sınırlı ilgilerini gizleyebilecek gibi göründüklerini belirtmektedir. Bu, otizm semptomlarının kadınlarda daha zor tespit edilebileceğini ve dolayısıyla birçok kadının yanlış tanı alabileceğini, geç tanı alabileceğini veya hiç tanı almayabileceğini, bunun da tedavi ve destek eksikliğine yol açabileceğini göstermektedir.

Müdahale ve Destek

Maskelenmeyi anlamak ve kabul etmek, klinik çalışanlar, eğitimciler ve bakım verenler için çok önemlidir. Otizmli bireylerin kendilerini özgün bir şekilde ifade edebilecekleri alanlar sağlamak ve kendilerini rahat hissedebilecekleri ortamlar oluşturmak, maskelenme ihtiyacını azaltabilir.

Psikolog Melike Nur Aydın

Pelen Psikoloji uzman kadrosuyla Yenişehir Kurtköy Pendik bölgesinde bireysel psikoterapi, online psikoterapi, çift-eş terapisi, ergen terapisi, kurumsal danışmanlık ve psikolojik test hizmetleri vermektedir.